AI in the legal profession: tool or threat?

Rosalie Schmitz du Moulin

Marjolijn Doornwaard

22 april 2025

(Nederlandse versie onderaan)

AI in the legal profession: tool or threat?

Artificial Intelligence (AI) is on the rise within the legal industry. (1) Today, AI is used to analyze legal documents, automate standard contracts and even predict court decisions. Previously, AI was actually seen as a technology for the future. This raises the question of what these developments mean for law students and future legal professionals. Will AI be a tool or a threat? And how can students prepare for a legal job market that is becoming increasingly digital? This article examines the impact of AI on the legal profession.

The Role of AI in the Legal Profession

AI is being used on an increasing scale within the legal profession and legal field. Large law firms are investing in technologies that make their work processes more efficient. (2) Examples include software that analyzes legal documents and identifies relevant clauses, automated contract generation and AI-driven legal analysis that can recognize trends in judgments. (3) Especially large firms benefit from this, while smaller firms have fewer resources to invest in AI. According to international strategic consultant Jaap Bosman, this will slightly reduce the number of lawyers employed at top firms, while increasing profitability. (4)

Although AI is already widely used in various sectors, the legal sector lags behind in this. (5) Recent research by Goldman Sachs, an investment bank, shows that potentially 44% of legal work can be automated with AI. This presents both a risk and an opportunity. Law firms that embrace AI technology can make great strides in efficiency and profitability. In contrast, firms that lag behind risk losing their competitive edge. Experts suggest that between 50% and 80% of legal agreements can be generated automatically. (6)

The impact of AI on employment and skills

The rise of AI raises questions about the future of employment in the legal sector. According to experts, the number of lawyers employed at firms may decrease as AI takes over tasks. (7) At the same time, profitability will increase because more efficient work can be done. Trend watcher Bakas believes that for lawyers, a three-day work week due to AI will be the future. (8) A large part of lawyer work consists of word processing. Bakas argues that that part can be spent perfectly well on AI. AI can begin to support us in more complex tasks and relieve our brain of time-consuming routine tasks. (9) The unique qualities of humans, such as creativity, inventiveness, decisiveness and strategic and social thinking could therefore be further enhanced by AI.

Yet the deployment of AI also has drawbacks for the skills of future lawyers. When routine work, such as drafting contracts and analyzing case law, is largely taken over by AI, young lawyers have less opportunity to develop these skills in practice. (10) This may strain their legal reasoning and problem-solving skills. Moreover, there is a risk of an over-reliance on AI that will make lawyers think less critically about the content and substantiation of legal documents. This makes it even more important that law students and entry-level lawyers be trained in analytical thinking and assessing AI-generated information so that they maintain their professional competence even in an automated legal environment.

Preparing law graduates for the changing industry

Today's student knows how AI works better than anyone else, such as ChatGPT. It is a useful tool because it provides quick answers to all your questions. Within the legal profession, law students will undoubtedly encounter the use of AI systems tailored to legal work. It is therefore necessary for law students to know more about the use of AI beforehand.

At universities, (elective) courses are offered so that students can learn about how AI works. (11) In addition, the Grotius Academy, the institution for continuing legal education, offers two learning courses that deal with digital transformation. (12) After law school, you will learn, among other things, how AI systems affect the world of law and how to distinguish information coming from an AI system into reliable and unreliable. Law school graduates are looking for precisely these topics after college, because it is recognized that the future of the lawyer is changing.

The Law Firm School (hereafter: LFS), a collaboration between eighteen international law firms to provide subjects within professional training for their trainee lawyers, is currently developing a course that introduces trainee lawyers to the use of AI models such as ChatGPT in the legal profession.(13) This is an example of how law school graduates are being prepared for the changing world of the legal profession. Nora Streep, manager of LFS, says that LFS knows that almost every young lawyer uses ChatGPT in one way or another, and that LFS wants to capitalize on that. (14)

Ethical issues surrounding the use of AI in the legal profession

In the event that an AI system influences a litigation strategy and thus takes over work from lawyers, the question arises about confidential issues. As a lawyer, if you leave a decision to an AI system, you are passing confidential client information to this system. The program stores this information, which raises the question of whether this data processing complies with the General Data Protection Regulation (hereinafter AVG) applicable to us. (15) The information discussed between lawyer and client is then no longer as private as before.

To ensure confidentiality, the Fédération des Barreaux d'Europe (hereafter: FBE) has recently published guidelines that give lawyers clarity on the proper use of these technological innovations. The FBE is an international association of bar associations and promotes cooperation between law firms within Europe. (16)

An essential part of the FBE guidelines concerns ensuring confidentiality. Lawyers must protect their clients' sensitive data and ensure that the use of AI does not compromise confidentiality. This requires cooperation between law firms and trusted providers of AI systems. In addition, it requires full compliance with privacy laws, such as the AVG.

Professional ethics remain at the core of the legal profession, and confidentiality plays a very large role in this. The FBE emphasizes that legal decisions must always remain under human control. AI should not replace professional judgment, but should be seen as a tool that supports the lawyer's knowledge and experience without eliminating human and professional thinking. (17)

All in all, AI offers both risks and opportunities: human tasks can be taken over, but the result will always remain subject to human control. Thus, it will not be the case that key functions of the legal profession will eventually disappear due to the use of AI in the legal sector.

-------------------------------------------------------------------

AI in de advocatuur: hulpmiddel of bedreiging?

Artificial Intelligence (AI) is bezig aan een opmars binnen de juridische sector. (1) Tegenwoordig wordt AI ingezet voor het analyseren van juridische documenten, het automatiseren van standaardcontracten en zelfs het voorspellen van rechterlijke uitspraken. Eerder werd AI juist gezien als een technologie voor de toekomst. Dit roept de vraag op wat deze ontwikkelingen betekenen voor rechtenstudenten en toekomstige juridische professionals. Wordt AI een hulpmiddel of een bedreiging? En hoe kunnen studenten zich voorbereiden op een juridische arbeidsmarkt die steeds digitaler wordt? Dit artikel onderzoekt de impact van AI op het advocatenberoep.

De rol van AI in de juridische sector

AI wordt op steeds grotere schaal ingezet binnen de advocatuur en het juridisch werkveld. Grote advocatenkantoren investeren in technologieën die hun werkprocessen efficiënter maken. (2) Denk hierbij aan software die juridische documenten analyseert en relevante clausules identificeert, geautomatiseerde contractgeneratie en AI-gestuurde rechtsanalyses die trends in uitspraken kunnen herkennen. (3) Vooral grote kantoren profiteren hiervan, terwijl kleinere kantoren minder middelen hebben om in AI te investeren. Volgens internationaal strategisch consultant Jaap Bosman zal hierdoor het aantal werkzame advocaten bij topkantoren licht afnemen, terwijl de winstgevendheid groeit. (4)

Hoewel AI al breed wordt toegepast in verschillende sectoren, blijft de juridische sector hierin achter. (5) Recent onderzoek door Goldman Sachs, een investeringsbank, laat zien dat in potentie 44% van het juridisch werk geautomatiseerd kan worden met AI. Dit biedt zowel een risico als een kans. Advocatenkantoren die AI-technologie omarmen, kunnen grote stappen zetten in efficiëntie en winstgevendheid. Daarentegen lopen kantoren die achterblijven het risico hun concurrentiepositie te verliezen. Experts stellen dat tussen de 50% en 80% van juridische overeenkomsten automatisch te genereren zijn. (6)

De impact van AI op werkgelegenheid en vaardigheden

De opkomst van AI roept vragen op over de toekomst van werkgelegenheid in de juridische sector. Volgens experts zal het aantal werkzame advocaten bij kantoren mogelijk afnemen doordat AI taken overneemt. (7) Tegelijkertijd neemt de winstgevendheid toe, omdat efficiënter gewerkt kan worden. Trendwatcher Bakas denkt dat voor advocaten een driedaagse werkweek door AI de toekomst wordt. (8) Het advocatenwerk bestaat voor een belangrijk deel uit tekstverwerking. Bakas stelt dat dat deel prima aan AI kan worden besteed. AI kan ons gaan ondersteunen bij meer complexe taken en ons brein ontlasten bij tijdrovende routinetaken. (9) De unieke kwaliteiten van de mens, zoals creativiteit, inventiviteit, besluitvaardigheid en strategisch en sociaal denken zouden daardoor verder kunnen worden versterkt door AI.

Toch heeft de inzet van AI ook nadelen voor de vaardigheden van toekomstige juristen. Wanneer routinematig werk, zoals het opstellen van contracten en het analyseren van jurisprudentie, grotendeels wordt overgenomen door AI, krijgen jonge juristen minder gelegenheid om deze vaardigheden in de praktijk te ontwikkelen. (10) Dit kan hun juridische redeneringsvermogen en probleemoplossende vaardigheden onder druk zetten. Bovendien bestaat het risico dat er een te groot vertrouwen op AI ontstaat, waardoor juristen minder kritisch nadenken over de inhoud en onderbouwing van juridische documenten. Hierdoor wordt het nog belangrijker dat rechtenstudenten en startende juristen worden getraind in analytisch denken en het beoordelen van AI-gegenereerde informatie, zodat ze ook in een geautomatiseerde juridische omgeving hun vakbekwaamheid behouden.

De voorbereiding van afgestudeerde juristen op de veranderende sector

De student van tegenwoordig weet als geen ander hoe AI werkt, bijvoorbeeld in de vorm van ChatGPT. Het is een handig hulpmiddel, omdat er snel antwoord op al je vragen komt. Binnen de advocatuur zullen rechtenstudenten ongetwijfeld stuiten op het gebruik van AI-systemen, die toegespitst zijn op juridische werkzaamheden. Het is daarom noodzaak dat rechtenstudenten op voorhand al meer weten van het gebruik van AI.

Op universiteiten worden (keuze)vakken aangeboden zodat studenten kennis kunnen maken met de werking van AI. (11) Daarnaast biedt de Grotius Academie, de instelling voor voortgezet juridisch onderwijs, twee leergangen aan die over digitale transformatie gaan. (12) Na de rechtenstudie leer je onder andere hoe AI-systemen de wereld van het recht beïnvloeden en hoe je de informatie afkomstig uit een AI-systeem kunt onderscheiden in betrouwbaar en niet-betrouwbaar. Afgestudeerde juristen zoeken nou juist die onderwerpen na hun studie op, omdat men door heeft dat de toekomst van de jurist verandert.

De Law Firm School (Hierna: LFS), een samenwerking tussen achttien internationale advocatenkantoren voor het verzorgen van vakken binnen de beroepsopleiding voor hun advocaat-stagiairs, ontwikkelt op dit moment een vak waarin advocaat-stagiairs kennismaken met het gebruik van AI-modellen als ChatGPT in de juridische wereld. (13) Dit is een voorbeeld van hoe afgestudeerde rechtenstudenten worden voorbereid op de veranderende wereld van de advocatuur. Nora Streep, manager van LFS, geeft aan dat de LFS weet dat vrijwel iedere jonge advocaat op de een of andere wijze gebruikmaakt van ChatGPT, en dat de LFS daar op in wil spelen. (14)

Ethische vraagstukken rondom het gebruik van AI in de advocatuur

In het geval dat een AI-systeem invloed heeft op een processtrategie en dus werkzaamheden van advocaten overneemt, ontstaat de vraag hoe het zit met vertrouwelijke kwesties. Als je als advocaat een beslissing overlaat aan een AI-systeem, geef je vertrouwelijke informatie van de cliënt door aan dit systeem. Het programma slaat deze informatie op, waardoor de vraag ontstaat of deze gegevensverwerking in overeenstemming is met de voor ons geldende Algemene verordening gegevensbescherming (hierna: AVG). (15) De informatie die tussen de advocaat en cliënt wordt besproken, is dan niet meer zo privé als voorheen.

Om de vertrouwelijkheid te waarborgen, heeft de Fédération des Barreaux d'Europe (hierna: FBE) recent richtlijnen gepubliceerd die advocaten duidelijkheid geven over het correcte gebruik van deze technologische innovaties. De FBE is een internationaal samenwerkingsverband van advocatenordes en stimuleert de samenwerking tussen advocatenkantoren binnen Europa. (16)

Een essentieel onderdeel van de FBE-richtlijnen betreft het waarborgen van vertrouwelijkheid. Advocaten moeten de gevoelige gegevens van hun cliënten beschermen en erop toezien dat het gebruik van AI de vertrouwelijkheid niet schaadt. Dit vereist samenwerking tussen advocatenkantoren en betrouwbare aanbieders van AI-systemen. Bovendien vereist het volledige naleving van privacywetgeving, zoals de AVG.

Beroepsethiek blijft de kern van de advocatuur en vertrouwelijkheid speelt hierin een hele grote rol. De FBE benadrukt dat juridische beslissingen altijd onder menselijke controle moeten blijven. AI mag het professionele oordeel niet vervangen, maar moet gezien worden als een hulpmiddel dat de kennis en ervaring van de jurist ondersteunt zonder het menselijke en professionele denkvermogen uit te schakelen. (17)

Al met al biedt AI zowel risico’s als kansen: menselijke taken kunnen worden overgenomen, maar het resultaat blijft altijd onderworpen aan menselijke controle. Het zal dus niet zo zijn dat de belangrijkste functies van het advocatenberoep op termijn verdwijnen door het gebruik van AI in de juridische sector.

Bronnen

© 2025 JFV Groningen